In 2017 kwam de “#MeToo beweging” op gang. Veel bekende mensen kwamen naar buiten met de meest aangrijpende verhalen over seksueel misbruik. Ook in de jaren daarna kwamen vele verhalen over misbruik naar buiten. In 2017 schreef ik dit blog om een ingrijpende en persoonlijke ervaring te delen om aandacht te vragen voor het feit dat het niet alleen bekende Nederlanders betrof. Anno 2024 zijn er nog steeds van dit soort verhalen. Daarom is dit (helaas) nog steeds een relevant onderwerp. Leeswaarschuwing: dit artikel kan triggers veroorzaken.
Misbruik in een internaat
Ja lieve mensen, ik ben een “gewone Nederlander” en ook ik heb te maken gehad met seksueel misbruik en aanranding. Ik was twaalf jaar oud en woonde in een internaat. Een heftige gebeurtenis op een leeftijd waarop ik nog helemaal niet bezig was met seksuele ontwikkeling en internet nog bijna niet beschikbaar was zoals we dat nu kenen. Toch gaat mijn verhaal niet over wrok, haat, slachtoffer zijn etc. maar vooral over vergeving (niet het vluchtige soort: hand erop, bosje bloemen en klaar) waardoor ik geen slachtoffer meer ben van mijn verleden.
Ik was twaalf jaar oud en ging van de basisschool naar het voortgezet onderwijs. Die onderwijsinstelling lag ver van mijn woonplaats waardoor ik om praktische redenen daar intern ben gegaan. Bovendien zou ik daar een aanvullend trainingstraject ingaan wat mij klaar zou stomen voor een zelfstandig leven als ik er op mijn 18e weer zou vertrekken. Dat is zeker gelukt!
Aan het begin van die periode 1997-2003 is er ook iets gebeurd wat een tijd lang diepe indruk zou maken. Op mijn twaalfde heb ik te maken gehad met een reeks gebeurtenissen die valt onder seksueel misbruik en aanranding: het tegen je wil en onder dwang moeten verrichten- en ondergaan van ongewenste seksuele handelingen. Op die leeftijd was ik nog totaal niet bezig met seks of mijn seksuele ontwikkeling, en ik “begreep” er dan ook niet veel van. “Ik was er ook niet echt bij”: het vond wel plaats maar in een soort verdovende roes. Tot het weer een keer gebeurde, de roes ineens optrok, ik de aanstichter bij de keel greep en riep: Blijf van me af! Ik wil dit niet!
Een verwarrende nasleep
De tijd daarna was heftig, want zo’n gebeurtenis maakt nu eenmaal diepe indruk. Zeker omdat ik daar mentaal nog niet aan toe was. Lang zou ik er niet mee blijven rondlopen want een klasgenoot merkte al snel dat ik me vreemd gedroeg en al snel belande ik in een traject van nazorg. Dat heeft de betreffende instelling heel goed opgepakt.
Een aantal jaren zouden verstrijken, en waar iedereen om mij heen langzaam vriendjes en vriendinnetjes begon te krijgen kreeg ik dat niet. Ik maakte me niet zo’n zorgen, ik ben wel met meer dingen een laatbloeier. Toch merkte ik al snel dat er wel wat meer speelde: ik kwam er destijds nog niet voor uit maar ik wist al wel dat ik geen interesse had in meisjes. Ik vond het echter moeilijk mijn gevoelens te erkennen: enerzijds omdat ik een autisme spectrum stoornis heb, anderzijds omdat de aanstichter van de gebeurtenissen op twaalfjarige leeftijd van het zelfde geslacht was. Niet bepaald een fijne eerste indruk zeg maar… Was ik zo? Wilde ik dat wel zijn? Het maakte de ontdekking van mijn geaardheid aanvankelijk alleen maar verwarrrender.
Vergeving doet zijn intrede
Nog een aantal jaren verstrijken. Omdat ik in de tussentijd leerde dat homoseksualiteit is aangeboren en niet berust op een keuze, stelde mij dat in staat om dit los te koppelen van de aanranding gebeurtenissen waardoor de acceptatie van mijn geaardheid een stuk makkelijker werd. Maar er gebeurde nog iets veel mooiers: langzaam maar zeker begon ik in te zien dat de aanstichter eigenlijk ook niet beter wist. Ook hij was (op weliswaar eer zeer ongelukkige wijze en ongehoorde manier) op zoek naar aandacht, liefde en waardering. Zich waarschijnlijk totaal onbewust van het feit dat dit niet de manier is om dat te verkrijgen. Dat inzicht heeft uiteindelijk (heeft wel wat tijd gekost, is geen quick-fix) geleidt tot vergeving. Ja, de gebeurtenis heeft plaatsgevonden. Nee, ik had het echt liever niet meegemaakt. Nee, het gedrag en de daden zijn niet goed te praten. Ja, het heeft sporen nagelaten. Maar…
Door het inzicht en de vergeving die eruit voortvloeide, was ik niet langer meer “Het Slachtoffer”. Alle lading die erop zat is grotendeels uit mijn systeem verdwenen: het is nu niets meer dan een vage droom uit een ver verleden. Het stelde mij in staat mezelf volledig te accepteren en zonder argwaan lief te hebben. Want laat ik een ding heel duidelijk zeggen: Vergeven doe je in eerste instantie voor jezelf! (En daarna natuurlijk ook voor de ander).
Wie denk je wel dat je bent?!
Ik hoor mensen regelmatig zeggen: “Maar wat ik heb meegemaakt is zo heftig, dat kan ik niemand vergeven!” of “Hoe durf je! Ik ben voor mijn leven getekend, en nu zeg jij dat ik maar ‘gewoon’ moet vergeven? Rot op!”
Misschien is dat ook wel echt zo, dat kan ik voor andere mensen niet inschatten. Bovendien moet je van mij helemaal niks. Begrijp mij niet verkeerd: je bent ook slachtoffer, dat ontken ik niet. Echter denk ik wel dat je van een slachtofferrol vooral zelf last hebt. Mensen raken soms helemaal geïdentificeerd met hun slachtoffer-identiteit, en niet zelden beïnvloed dat vele nieuwe gebeurtenissen voor de rest van hun leven. Soms gaat het zelfs zo ver dat ze zelfs liever in die positie blijven. Ze hebben “liever gelijk hebben dan dat ze gelukkig zijn.” Hoe lomp het ook mag klinken, een slachtofferrol kan ook een soort comfort bieden en ik heb aan den lijve ondervonden hoe bevrijdend het kan zijn als je die jas kan uittrekken. Nee, je wist daar de geschiedenis niet mee uit, maar je legt wel de lading die erbij hoort af.
Alles heeft zijn tijd nodig
Om je een beeld te geven, dat heeft bij mij ook tien jaar geduurd voordat “het” moment daar was. In de tussentijd heb ik ook hulp, ondersteuning en therapie gehad en het een plek leren geven. Dat gaat niet over een nacht ijs en daar gaat het ook niet om. Waar het om gaat is: er is een mogelijkheid om te vergeven, de slachtoffer-jas aan de kapstok te hangen, ervoor te zorgen dat alle lading en shit als een steen uit je maag verdwijnt waardoor je weer als een heel en ongetekend mens je leven kan leven, althans, zo goed mogelijk. Dat gun ik iedereen die zoiets heftigs is overkomen.